Boro: de sus orígenes en el desierto a aplicaciones pioneras en energía, materiales y medicina
PDF

Palabras clave

carborano
metalabis(dicarballuro)
COSAN
BNCT
terapia de protones
Creative Commons License

Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-NoComercial-CompartirIgual 4.0.

Derechos de autor 2025 Anales de Química de la RSEQ

Visualizaciones
  • Resumen 34
  • PDF 28

Resumen

Los avances en métodos sintéticos eficaces para la funcionalización de los clústeres de boro han sido cruciales para su aplicación práctica en diversos campos. Este artículo destaca los logros alcanzados en los campos de polímeros, catálisis, sensores y medicina en los que he participado junto a Francesc Teixidor a lo largo de mi carrera científica en el ICMAB-CSIC.

https://doi.org/10.62534/rseq.aq.2008
PDF

Citas

H. Davy, Philos. Trans. Royal Soc. 1809, 99, 39-104, https://doi.org/10.1098/rstl.1809.0005.

J. Berzelius, Proc. R. Soc. 1824, 12, 46-98.

D.E. Garrett, Borates: handbook of deposits, processing, properties, and use. Academic Press, San Diego (U.S.A.), 1998.

D.Z. Hobbs, T.T. Campbell, F.E. Block, Methods Used in Preparing Boron. U.S. Department of the Interior, Bureau of Mines, 1964.

M. Garside “Reserves of boron worldwide in 2023, by leading countries,” disponible en https://www.statista.com/statistics/264982/world-boron-reserves-by-major-countries/, (consultado: 24/02/2025).

M. Jaganmohan “Production volume of boron worldwide 2023, by leading country” disponible en https://www.statista.com/statistics/264981/major-countries-in-boron-production/#statisticContainer, (consultado el 24/02/2025).

C. Viñas, Future Med. Chem. 2013, 5, 617-619, https://doi.org/10.4155/fmc.13.41.

J. Poater, M. Sola, C. Viñas, F. Teixidor, Chem. Eur. J. 2016, 22, 7437-7443, https://doi.org/10.1002/chem.201600510.

J. Poater, M. Sola, C. Viñas, F. Teixidor, Angew. Chem. Int. Ed. 2014, 53, 12191-12195, https://doi.org/10.1002/anie.201407359.

J. Poater, C. Viñas, I. Bennour, S. Escayola-Gordils, M. Solà, F. Teixidor, J. Am. Chem. Soc. 2020, 142, 9396-9407, https://doi.org/10.1021/jacs.0c02228.

S. Mukherjee, P.J. Thilagar, Mat. Chem. C 2016, 4, 2647-2662, https://doi.org/10.1039/C5TC02406D.

S.I. Lu, I. Hamerton, Prog. Polym. Sci. 2002, 27, 1661-1712, https://doi.org/I10.1016/S0079-6700(02)00018-7.

R. Nuñez, I. Romero, F. Teixidor, C. Viñas, Chem. Soc. Rev. 2016, 45, 5147-5173 https://doi.org/10.1039/C6CS00159A.

Y. Chujo, K. Tanaka, Bull. Chem. Soc. Jpn. 2015, 88, 633-643, https://doi.org/10.1246/bcsj.20150081.

R. Brand, P. Lunkenheimer, A. Loidl, J. Chem. Phys. 2002, 116, 10386-10401, https://doi.org/10.1063/1.1477186.

R.N. Grimes, Carboranes, Elsevier Inc., New York, 3rd Ed., 2016, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-801894-1.00004-4.

F. Teixidor, C. Viñas, J. Giner Planas, I. Romero, R. Núñez en Advances in Catalysis, Vol. 71 (Eds.: M. Diéguez, R. Núñez), Academic Press, Cambridge, USA, 2022, 1-45, https://doi.org/10.1016/bs.acat.2022.04.001.

O Tutusaus, C. Viñas, R. Núñez, F. Teixidor, A. Demonceau, S. Delfosse, A.F. Noels, I. Mata, E. Molins, J. Am. Chen. Soc. 2003, 125, 11830-11831, https://doi.org/10.1021/ja992970w.

I. Guerrero, Z. Kelemen, C. Viñas, I. Romero, F. Teixidor, Chem. Eur. J. 2020, 26, 5027-5036, https://doi.org/10.1002/chem.201905395.

I. Guerrero, A. Saha, J.A.M. Xavier, C. Viñas, I. Romero, F. Teixidor, ACS Appl. Mater. Interfaces 2020, 12, 56372-56384, https://doi.org/10.1021/acsami.0c17847.

I. Guerrero, C. Viñas, I. Romero, F. Teixidor, Green Chem. 2021, 23, 10123-10131, https://doi.org/10.1039/d1gc03119h.

C. Masalles, J. Llop, C. Viñas, F. Teixidor, Adv. Mater. 2002, 14, 826-829, https://doi.org/10.1002/1521-4095(20020605)14:11<826::AID-ADMA826>3.0.CO;2-C.

V. David, C. Viñas, F. Teixidor, Polymer 2006, 47, 4694-4702, https://doi.org/10.1016/j.polymer.2006.04.017.

J.A.M. Xavier, I. Fuentes, M. Nuez-Martínez, Z. Kelemen, A. Andrio, C. Viñas, V. Compañ, F. Teixidor, J. Mater. Chem. A 2022, 10, 16182-16192, https://doi.org/10.1039/d2ta02079c.

C. Masalles, S. Borrós, C. Viñas, F. Teixidor, Anal. Bioanal. Chem. 2002, 372, 513-518, https://doi.org/10.1007/s00216-001-1221-7.

A. Stoica, C. Viñas, F. Teixidor, Chem. Commun. 2008, 6492-6494, https://doi.org/10.1039/b813285b.

H.B. Halima, A. Baraket, C. Viñas, N. Zine, J. Bausells, N. Jaffrezic-Renault, F. Teixidor, A. Errachid, Biosensors 2023, 13, 71, https://doi.org/10.3390/bios13010071.

A. Stoica, C. Viñas, F. Teixidor, Chem Comun. 2009, 4988-4990, https://doi.org/10.1039/b910645f.

A. Stoica, C. Kleber, C. Viñas, F. Teixidor, Electrochim. Acta 2013, 113, 94-98, https://doi.org/10.1016/j.electacta.2013.09.025.

N. Zine, J. Bausells, F. Vocanson, R. Lamartine, Z. Asfari, F. Teixidor, E. Crespo, I.A. Marques de Oliveira, J. Samitier, A. Errachid. Electrochim. Acta, 2006, 51, 5075-5079, https://doi.org/10.1016/j.electacta.2006.03.060.

T. García-Mendiola, V. Bayon-Pizarro, A. Zaulet, I. Fuentes, F. Pariente, F. Teixidor, C. Viñas, E. Lorenzo, Chem. Sci. 2016, 7, 5786-5797, https://doi.org/10.1039/c6sc01567k.

A. Pepiol, F. Teixidor, K. Saralidze, C. van der Marel, P. Willems, L. Voss, M.L.W. Knetsch, C. Viñas, L.H. Koole, Biomaterials 2011, 32, 6389-6398, https://doi.org/10.1016/j.biomaterials.2011.05.056.

F. Teixidor, R. Sillanpää, A. Pepiol, M. Lupu, C. Viñas, Chem. Eur. J. 2015, 21, 12778-12786, https://doi.org/10.1002/chem.201501223.

F. Teixidor, A. Pepiol, C. Viñas, Chem. Eur. J. 2015, 21, 10650-10653, https://doi.org/10.1002/chem.201501181.

M. Couto, M.F. García, C. Alamon, M. Cabrera, P. Cabral, A. Merlino, F. Teixidor, H. Cerecetto, C. Viñas, Chem. Eur. J. 2018, 24, 3122-3126, https://doi.org/10.1002/chem.201705181.

M. Couto, C. Alamon, S. Nievas, M. Perona, M.A. Dagrosa, F. Teixidor, P. Cabral, C. Viñas, H. Cerecetto, Chem. Eur. J. 2020, 26, 14335-14340, https://doi.org/10.1002/chem.202002963.

M. Couto, C. Alamon, M.F. García, M. Kovacs, E. Trias, S. Nievas, E. Pozzi, P. Curotto, S. Thorp, M.A. Dagrosa, F. Teixidor, C. Viñas, H. Cerecetto. Cells 2020, 9, https://doi.org/10.3390/cells9061408.

A.M. Cioran, A.D. Musteti, F. Teixidor, M. Brust, C. Viñas, J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 212-222, https://doi.org/10.1021/ja203367h.

E. Oleshkevich, F. Teixidor, A. Rusell, C. Viñas, Inorg. Chem. 2018, 57, 462-470, https://doi.org/10.1021/acs.inorgchem.7b02691.

M. Tarres, E. Canetta, E. Paul, J. Forbes, K. Azzouni, C. Viñas, F. Teixidor, A.J. Harwood, Sci. Rep. 2015, 5, 7804, https://doi.org/10.1038/srep07804.

P. Bauduin, S. Prevost, P. Farràs, F. Teixidor, O. Diat, T. Zemb, Angew. Chem. Int. Ed. 2011, 50, 5298-5300, https://doi.org/10.1002/anie.201100410.

C. Verdiá-Báguena, A. Alcaraz, V.M. Aguilella, A.M. Cioran, S. Tachikawa, H. Nakamura, F. Teixidor, C. Viñas, Chem. Commun. 2014, 50, 6700-6703, https://doi.org/10.1039/c4cc01283f.

D.C. Malaspina, F. Teixidor, C. Viñas, J. Faraudo, Phys. Chem. Chem. Phys. 2023, 25, 27942-27948, https://doi.org/10.1039/d3cp03614f.

I. Fuentes, T. García-Mendiola, S. Sato, M. Pita, H. Nakamura, E. Lorenzo, F. Teixidor, F. Marques, C. Viñas, Chem. Eur. J. 2018, 24, 17239-17254, https://doi.org/10.1002/chem.201803178.

. M. Nuez-Martinez, M. Queralt-Martin, A. Muñoz-Juan, V.M. Aguilella, A. Laromaine, F. Teixidor, C. Viñas, C.G. Pinto, T. Pinheiro, J.F. Guerreiro, F. Mendes, C. Roma-Rodrigues, P.V. Baptista, A.R. Fernandes, S. Valic, F. Marques, J. Mater. Chem. B 2022, 10, 9727-9934, https://doi.org/10.1039/d2tb01818g.

. L. Gutierrez-Galvez, T. García-Mendiola, E. Lorenzo, M. Nuez-Martinez, C. Ocal, S. Yan, F. Teixidor, T. Pinheiro, F. Marques, C. Viñas, J. Mater. Chem. B 2024, 12, 9550-9565, https://doi.org/10.1039/d4tb01177e.

A. Belchior, B. C. Alves, E. Mendes, F. Megre, L. C. Alves, P. Santos, K. Nishimura, H. Nakamura, F. Teixidor, C. Viñas, J. M. Sampaio, F. Marques, T. Pinheiro, EJNMMI RESEARCH 2025, 15, 13, https://doi.org/10.1186/s13550-025-01199-6.

C. Alamon, B. Dávila, M.F. García, S. Nievas, M.A. Dagrosa, S. Thorp, M. Kovacs, E. Trias, R. Faccio, M. Gabay, N. Zeineh, A. Weizman, F. Teixidor, C. Viñas, M. Gavish, H. Cerecetto, M. Couto, Mol. Pharmaceutics 2023, 23, 2702-2713, https://doi.org/10.1021/acs.molpharmaceut.3c00152.

M.A. Palmieri, A. Monti Hughes, V.A. Trivillin, M.A. Garabalino, P.S. Ramos, S.I. Thorp, P. Curotto, E.C.C. Pozzi, M. Nuez Martínez, F. Teixidor, C. Viñas, A.E. Schwint. Pharmaceuticals 2024, 17, 1367, https://doi.org/10.3390/ph17101367.